Αλβέρτος

I

Όνομα αυτοκρατόρων και μελών της δυναστείας των Αψβούργων.

1. Α. Α’ (1250 – 1308). Βασιλιάς της Γερμανίας και δούκας της Αυστρίας (1298-1308). Ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ροδόλφου Α’ των Αψβούργων. Μετά τον θάνατο του πατέρα του (1291), δεν μπόρεσε να τον διαδεχτεί, γιατί αυτοκράτορας στέφθηκε ο Αδόλφος του Νασάου. Επειδή όμως ο Αδόλφος προκάλεσε πόλεμο στο Μάισεν και στη Θουριγκία, εκθρονίστηκε από τους αντιπάλους του και αυτοκράτορας έγινε ο Α. (1298). Ο πάπας Βονιφάτιος απαγόρευσε όμως στους ηγεμόνες να τον αναγνωρίσουν, ο Α. συμμάχησε με τον Φίλιππο Δ’ τον Ωραίο της Γαλλίας και οι δύο ηγεμόνες ανάγκασαν τον αρχιεπίσκοπο της Μαγεντίας να καταγγείλει τη συμμαχία του με τον πάπα. Το 1302 όμως η συμμαχία τους διαλύθηκε, γιατί ο Α. αναγνώρισε ότι η Δυτική αυτοκρατορία ήταν προϊόν παραχώρησης των παπών. Ο Α. νικήθηκε στους πολέμους κατά της Ολλανδίας, της Ουγγαρίας, της Βοημίας και της Θουριγκίας. Παράλληλα, ο γιος του νεότερου αδελφού του Ροδόλφου, Ιωάννης, διεκδικούσε το στέμμα και οργάνωσε εναντίον του συνωμοσία. Τελικά, οι συνωμότες δολοφόνησαν τον Α. και κατόρθωσαν να επιβληθούν χωρίς μεγάλες δυσκολίες.

2. Α. Β’ (1298 – 1358). Δούκας της Αυστρίας (1339-58). Κυβέρνησε μόνος του μετά τον θάνατο των αδελφών του τις προγονικές κτήσεις, στις οποίες προσέθεσε και την Καρινθία. Προσπάθησε να ασκήσει μια ειρηνική πολιτική, που ενώ πέτυχε στη Γερμανία, απέτυχε στην Ελβετία όπου έχασε τη Ζυρίχη (1355), η οποία ενώθηκε με τα οκτώ καντόνια της ελβετικής ομοσπονδίας.

3. Α. Γ’ (1349 – 1395). Δούκας της Αυστρίας. Κυβέρνησε αρχικά με τον αδελφό του Λεοπόλδο, ήρθαν όμως σε σοβαρή αντίθεση μεταξύ τους και με τη συνθήκη του Νόιμπεργκ (1379) μοίρασαν τα εδάφη. Δημιουργήθηκαν έτσι οι δύο κλάδοι του οίκου των Αψβούργων, που από το όνομα των δύο αρχηγών τους ονομάστηκαν αλβέρτειος και λεοπόλδειος.

4. Α. Δ’ (1377 – 1404). Δούκας της Αυστρίας (1395-1404). Γιος του προηγούμενου, ασθενικός και αναποφάσιστος, κατέληξε να αποδεχθεί συμβασιλεία με τον εξάδελφό του Γουλιέλμο. Η επέμβασή του υπέρ του Σιγισμούνδου της Ουγγαρίας προκάλεσε σφοδρούς αγώνες μεταξύ των ευγενών, που αιματοκύλησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τη χώρα.

5. Α. Ε’ (1397 – Νέζμελι, Ουγγαρία 1439). Αυτοκράτορας και δούκας της Αυστρίας (1404-39). Γιος του Α.Δ’, συνέχισε την πολιτική του πατέρα του, που βασιζόταν στη στενή συμμαχία με τον Σιγισμούνδο της Ουγγαρίας, του οποίου την κόρη παντρεύτηκε. Διέθετε πολιτική ευστροφία και μεγάλα στρατιωτικά προσόντα, γι’ αυτό κατόρθωνε να συγκρατεί τους ισχυρούς πρίγκιπες-εκλέκτορες, ενώ μετά τον θάνατο του πεθερού του φόρεσε πρώτος από τον οίκο των Αψβούργων το στέμμα της Ουγγαρίας (1438). Στους τελευταίους μήνες της ζωής του αφιέρωσε όλες του τις προσπάθειες στην αναχαίτιση της προέλασης των τουρκικών στρατιών του σουλτάνου Μουράτ Γ’ (που ήδη είχαν ερημώσει το 1436 την Τρανσυλβανία), τις οποίες όμως, με τις μικρές δυνάμεις του, δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει.

6. Α. ΣΤ’, ο επιλεγόμενος Άσωτος (1418 – 1463). Δούκας της Αυστρίας, δεύτερος γιος του Ερνέστου του Σκληρού, δούκα της Στυρίας. Βρισκόταν σε συνεχή διαμάχη προς τον αδελφό του Φρειδερίκο Γ’, βασιλιά της Γερμανίας και κατόπιν αυτοκράτορα. Τελικά, αποζημιώθηκε με την κατοχή της Άνω Αυστρίας, στην οποία προστέθηκαν το 1462 η Βιέννη και η Κάτω Αυστρία.

7. A. Z’ (1559 – 1621). Αρχιδούκας της Αυστρίας. Έκτος γιος του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Β’, ανατράφηκε στην αυλή του Φιλίππου Β’ της Ισπανίας. Διετέλεσε διαδοχικά καρδινάλιος, αρχιεπίσκοπος Τολέδο, αντιβασιλιάς Πορτογαλίας (1583-93) και κυβερνήτης των Κάτω Χωρών. Το 1599, ύστερα από παπική άφεση, επέστρεψε στην τάξη των λαϊκών και νυμφεύτηκε την κόρη του Φιλίππου Β’ Ισαβέλα. Στην προσπάθειά του να υποτάξει τους διαμαρτυρόμενους των Κάτω Χωρών, βρέθηκε αντιμέτωπος, σε μακροχρόνιο πόλεμο, με τον Μαυρίκιο του Νασάου. Το 1609 δέχτηκε να υπογράψει δωδεκαετή ανακωχή με τις Ενωμένες Επαρχίες των Κάτω Χωρών και από τότε κυβέρνησε με σύνεση.

II

(1363 - 1397). Βασιλιάς της Σουηδίας, δούκας του Μεκλεμβούργου. Γιος του Αλβέρτου Β’ του Μεκλεμβούργου, έγινε βασιλιάς της Σουηδίας, αφού εκθρόνισε τον θείο του Μάγκνους Έρικσον. Ήλθε επανειλημμένα σε ρήξη με τους Σουηδούς ευγενείς οι οποίοι στο τέλος κατόρθωσαν να τον εκθρονίσουν με τη βοήθεια του στρατού της βασίλισσας της Δανίας και Νορβηγίας Μαργαρίτας στην οποία, κατόπιν, προσέφεραν το στέμμα.

III

(Άνσμπαχ 1491 – Ταπιάου 1568). Πρώτος δούκας της Πρωσίας. Γιος του μαργράβου Φρειδερίκου, εξελέγη σε ηλικία είκοσι ετών Μέγας Μάγιστρος του Τευτονικού Τάγματος, που επεδίωκε την απαλλαγή της Πρωσίας από την επικυριαρχία της Πολωνίας. Η αντίδραση του βασιλιά της Πολωνίας Σιγισμούνδου υπήρξε σφοδρή και ο πόλεμος που άρχισε κράτησε τρία χρόνια. Στο μεταξύ ο Α. πλησίαζε όλο και πιο πολύ προς τη Μεταρρύθμιση και το 1525, αφού ασπάστηκε τον λουθηρανισμό, απαλλοτρίωσε την περιουσία του Τευτονικού Τάγματος, ενώ από την άλλη πλευρά τα πρωσικά ιπποτικά τάγματα τον αναγνώρισαν αρχηγό τους με τον τίτλο του δούκα. Η συνθήκη της Κρακοβίας αναγνώρισε, τον ίδιο χρόνο, το δουκάτο (προσωρινά κάτω από την κυριαρχία της Πολωνίας) και επικύρωσε τη σειρά διαδοχής του. Παρά τις πολυάριθμες δυσκολίες πολιτικής και οικονομικής φύσης που αντιμετώπισε το νέο κράτος στα πρώτα χρόνια της ζωής του, ο Α. κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να κάνει την πρωτεύουσα του Κένιξμπεργκ μεγάλο πνευματικό κέντρο στην υπηρεσία της Μεταρρύθμισης. Ίδρυσε σχολές και άλλα πνευματικά ιδρύματα και ανάμεσα σε αυτά πανεπιστήμιο γνωστό ως Αλβέρτειο με αρκετές σχολές (1544).

IV

(1819 – 1861). Βασιλικός σύζυγος και πρίγκιπας του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας. Δευτερότοκος γιος του δούκα του Σαξ–Κοβούργου–Γκότα, νυμφεύτηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1840 τη βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας Βικτόρια. Η παρουσία του στη Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίστηκε αρχικά με ψυχρότητα και δυσπιστία λόγω της ξενικής καταγωγής του, με τον καιρό όμως, η μετριοπάθεια, η διακριτικότητα και το ειλικρινές ενδιαφέρον του για τα δημόσια πράγματα κατόρθωσαν να τον κάνουν συμπαθή. Τον Φεβρουάριο του 1847 εξελέγη καγκελάριος του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, ενώ το 1851, παρά τις ποικίλες αντιδράσεις, οργάνωσε την πρώτη παγκόσμια έκθεση του Λονδίνου.

V

Όνομα δύο βασιλιάδων του Βελγίου.

1. Α. Α’(Βρυξέλλες 1875 – Μαρς-λε-Νταμ 1934). Βασιλιάς των Βέλγων (1909-34). Ανέβηκε στον θρόνο το 1909 μετά τον θάνατο του θείου του Λεοπόλδου Β’. Απέκτησε ιδιαίτερη αίγλη με τη σθεναρή στάση του απέναντι στο γερμανικό τελεσίγραφο της 2ας Αυγούστου 1914, που αξίωνε από το ουδέτερο Βέλγιο να αφήσει να περάσουν ανενόχλητα τα γερμανικά στρατεύματα που βάδιζαν εναντίον της Γαλλίας. Τέθηκε επικεφαλής του μικρού στρατού της χώρας του και προέβαλε ηρωική αντίσταση στη γερμανική επίθεση, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην αγγλογαλλική αντεπίθεση. Σε όλο το διάστημα του πολέμου έμεινε κοντά στους στρατιώτες του, στο μικρό τμήμα του Βελγίου που είχε σωθεί από την εισβολή, και επανήλθε θριαμβευτής στις Βρυξέλλες στις 22 Νοεμβρίου 1918. Ο Α. Α’ σκοτώθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1934 σε ορειβατικό ατύχημα. Τον διαδέχτηκε ο γιος του Λεοπόλδος.2. Α. Β. (1934 –). Βασιλιάς του Βελγίου, γιος του παραιτηθέντα βασιλιά Λεοπόλδου Γ’ και αδελφός του βασιλιά Μποντουέν Α’, τον οποίο και διαδέχτηκε στον θρόνο (1993). Το 1959 νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Πάολα Ρούφο της Καλαβρίας, από την οποία απέκτησε τον σημερινό διάδοχο Φίλιππο, δούκα της Βραβάντης (1960).

VI

(Αστρον.). Αστεροειδής που επισημάνθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1911. Το φαινόμενο μέγεθός του στη μέση αντίθεσή του είναι ίσο προς 17,6, ενώ αν βρισκόταν σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας από τον Ήλιο και από τη Γη θα είχε φαινόμενο μέγεθος 14,5.